Przedstawienia

Czas akcji: lata sześćdziesiąte XX wieku.
Miejsce akcji: małe miasto.
Obsada: 5 ról męskich, 6 ról kobiecych.
Druk: "Dialog" nr 8/1964.

Akcja toczy się w domu starców. Kalmita, który jako producent wody sodowej "za sanacji był wyzyskiwaczem", Pożarski - "bolszewik" i "radykał", kościelny Jo-jo, gapowaty, najmłodszy w tym gronie, sześćdziesięciosześcioletni Smarkul i Profesor, fizyk, specjalizujący się w elektrostatyce, nie mają tam łatwego życia. Zakonnice zamiast opiekować się staruszkami sprawują nad nimi surowy nadzór, są niedelikatne i nietaktowne - wciąż przypominają im o wieku, upokarzają. Nazywają ich "nieodpowiedzialnymi starcami" albo zwracają się do nich per "moje dziecko" i traktują jak niesforne dzieci. Co prawda ich podopieczni chwilami zachowują się jak nastolatki, popijają w tajemnicy, wystawiając czujki. Siostra Maria "klaszcze w dłonie jak przedszkolanka", wysyłając staruszków do ich pokojów, a Siostra Przełożona przyznaje bez ogródek, że najchętniej "wzięłaby pasa i zerżnęła skórę". Stwarzając pozory, iż troszczą się o dobro pensjonariuszy, zabraniają nie tylko tego, co im szkodzi (alkoholu), ale też odbierają radość życia i tłumią każde wspomnienie młodości. Pensjonariuszka nazywana Hrabina de Profundis ukarana zostaje za to, że ... tańczyła z Profesorem w ogrodzie. Kary są zróżnicowane - siostry przebiegle odbierają to, co najcenniejsze: prawo do spaceru lub ulubiony deser. Jeśli niczego nie mogą zakazać, każą rąbać drzewo albo obierać ziemniaki. Pensjonariusze boją się sióstr i podlizują się im: gorliwie sprzątają, noszą siatki z zakupami, a Pożarski pisze dla gazetki ściennej artykuł o "wewnętrznej dyscyplinie świadomego weterana".
Pożarski, Kalmita, Jojo i Smarkul przyjaźnią się, Profesor natomiast trzyma się z boku i donosi na innych pensjonariuszy, podobnie jak sąsiadka Kalmity - babcia Peloponez. Hrabina de Profundis jest sojuszniczką czterech panów, ale flirtuje na zmianę z Pożarskim i Profesorem. Kalmita ma żonę, młodszą o dwadzieścia lat, z zawodu aktorkę. Narcyza Kalmitowa umieściła męża w domu starców przed dziesięcioma laty i od tej pory odwiedza go raz do roku, z okazji rocznicy ślubu.
Obchody kolejnej rocznicy ślubu nie są dla Kalmity przyjemnością. Żona poniża go i dręczy, faszerując bezładnie lekami i zmuszając do moczenia nóg w zbyt gorącej wodzie. Jest wobec niego nielojalna - usiłuje skłonić posługaczkę Wiktorynę do opowiadania o śmiesznostkach męża. Na zorganizowany przez siebie obiad zaprasza wyłącznie osoby, których Kalmita nie lubi: Siostrę Przełożoną, Siostrę Marię i Profesora - Narcyza nie darzy sympatią kolegów męża, a Profesor to "człowiek z jakąś kulturą".
Kalmita wyznaje żonie, że nigdy jej nie kochał - to ona zmusiła go do nieszczerych wyznań miłości i zaprowadziła do ołtarza. Grozi, że wniesie sprawę o rozwód, ale Narcyza nie traktuje jego słów poważnie. Postanawia zabrać go do domu, nie pytając o zdanie. Po miesiącu Kalmita ucieka z domu i wraca do zakładu. Opowiada, że żona troskliwie dbała o niego, bo stał się jej potrzebny. On jednak postanowił, uciekając, pozbawić ją kontroli nad sytuacją. Chce zostać z przyjaciółmi, ale zakonnice - wdzięczne, że Narcyza, zabierając męża, ofiarowała zakładowi telewizor - postanawiają tego samego wieczoru odesłać Kalmitę do domu...

Ukryj streszczenie