Jonny gra (Jonny spielt auf)
Opera w 2 aktach; libretto: kompozytor. Prapremiera: Lipsk 10 II 1927. Premiera polska: Warszawa 1933.
Osoby: Max, kompozytor - tenor; Anita, śpiewaczka - sopran; Jonny, murzyński skrzypek z zespołu Jazzowego - baryton; Danlello, skrzypek-wirtuoz - baryton; Yvonne, pokojówka - sopran; Impresario - bas; Dyrektor hotelu - tenor; Urzędnik kolejowy - tenor; trzej policjanci - tenor, baryton i bas; goście, służba hotelowa, podróżni, publiczność.
Akcja rozgrywa się współcześnie - w pokojach i na korytarzach hotelowych, na lodowcu alpejskim, na ulicy w Paryżu i na peronie dworca kolejowego.
Akt I. Anita kocha kompozytora Maxa. Jednak w Paryżu, gdzie przybyła na koncerty, podbił z kolei jej serce znakomity skrzypek, Daniello. W hotelu, w którym oboje się zatrzymali, występuje wieczorem orkiestra jazzowa, a jej kierownik, Murzyn Jonny, owładnięty jest tylko jedną myślą: chce koniecznie posiąść stare, drogocenne skrzypce Daniella. Decyduje się w końcu ukraść ów upragniony instrument, lecz... obawia się zatrzymać go przy sobie. Ukrywa więc owe skrzypce najpierw w pokoju Anity, a następnie u Maxa, skutkiem czego ten ostatni podejrzany zostaje o kradzież.
Akt II. Następuje szereg perypetii - i w pewnym momencie wszyscy bohaterowie znowu znajdują się razem, lecz teraz na peronie, z którego ma odejść pociąg do Amsterdamu. Daniello ginie pod kołami rozpędzonego pociągu. Max został zaaresztowany, lecz Jonny uwalnia go i w ostatnim momencie przywozi na dworzec, tak że Max zdąża jeszcze wskoczyć do ruszającego pociągu i połączyć się z Anitą.
Jonny wchodzi na wysoką wieżę sygnałową, triumfalnie dzierżąc w ręku skrzypce Daniella. Zegar dworcowy zamienia się w ogromny globus, na którym stoi Jonny. W takt muzyki płynącej spod jego smyczka wszystko wokół poczyna tańczyć. Nowa, żywiołowa muzyka - jazz - podbija cały świat...
"Jonny spielt auf" nie jest z pewnością, gdy idzie o czysto muzyczne wartości, najlepszym spośród scenicznych dzieł Kfeneka, tym niemniej właśnie ono zyskało sobie w swoim czasie największą popularność. Początkowo odrzucona przez kilka czołowych niemieckich teatrów, opera została w końcu wystawiona w Lipsku i - w ciągu niewielu miesięcy podbiła dosłownie cały świat, przynosząc autorowi sławę i majątek. Wystawiono ją w stu przeszło miastach i tłumaczono na 18 języków. O tym sensacyjnym wręcz powodzeniu zadecydowała żywa i na współczesnych rekwizytach oparta akcja oraz przede wszystkim wprowadzenie elementów jazzu, będącego w latach po I wojnie światowej poniekąd "ostatnim krzykiem mody". Atmosfera jazzu przenika także i w poważniejszym tonie utrzymane partie opery, na skutek czego ma ona po trosze zabarwienie operetkowe. Jednak całość skonstruowana jest z niepospolitym mistrzostwem i dużą siłą dramatyczną; na uwagę zasługują liczne momenty o charakterze parodystycznym.
Źródło: Przewodnik Operowy Józef Kański, PWM 1997
Ukryj streszczenie
