Czas akcji: XX wiek.
Miejsce akcji: jednopokojowe mieszkanie w dużym mieście w Wielkiej Brytanii.
Obsada: 3 role męskie i 2 role kobiece.
Druk:
Sztuka w trzech aktach.
Głównym bohaterem dramatu Osborne'a jest Jimmy Porter, młody dwudziestopięcioletni mężczyzna. Jemu poświęca autor najwięcej uwagi. Już w obszernych didaskaliach na początku sztuki dość wnikliwie opisuje zarówno wygląd zewnętrzny jak i psychiczną konstrukcję Jimmyego: ...wysoki i szczupły [...] ubrany w bardzo zniszczoną marynarkę z tweedu i szare flanelowe spodnie. Jest w nim zaskakujące połączenie szczerości i pogodnej złośliwości, czułości i pirackiego okrucieństwa; niespokojny, naprzykrzający się, dumny - kombinacja odstręczająca zarówno wrażliwych jak i niewrażliwych."
Jimmy - jak sam siebie określa - jest dzieckiem klasy robotniczej. Przemiany społeczne w Anglii pozwoliły mu ukończyć wyższe studia, ale nie potrafi się odnaleźć w rzeczywistości, w której przyszło mu żyć. Nie może znaleźć stałej pracy na miarę swoich wyobrażeń i możliwości. Prowadzi więc kiosk ze słodyczami i z tego jakoś utrzymuje siebie i żonę Alison. Jest ona córką pułkownika Redferna, typowego przedstawiciela postkolonialnej brytyjskiej klasy średniej, przez wiele lat dowodził wojskami jakiegoś maharadży w Indiach, a teraz odpoczywa na zasłużonej emeryturze w kraju. Alison jest piękną i delikatną kobietą o niezwykle głębokich i szczerych oczach. Na jej małżeństwo z Jimmym rodzice nie wyrazili zgody i dlatego od samego początku młodzi byli w bardzo trudnej sytuacji. Po ciężkich doświadczeniach pierwszych trzech lat wspólnego życia Jimmy jest rozgoryczony i zniechęcony. Jest przekonany, że źródłem wszelkiego zła na świecie jest klasa średnia, z której pochodzi Alison. Ona także myśli i czuje podobnie, ale ze znienawidzonym przez męża środowiskiem łączą ją nierozerwalne więzy rodzinne i towarzyskie. Istotę związku pomiędzy Jimmym a Alison, związku, który właśnie wchodzi w okres decydującej próby, najlepiej oddaje sam tytuł sztuki.
Jest niedziela wieczorem. W jedynym pokoju wynajmowanego mieszkania siedzą Jimmy i jego przyjaciel z dzieciństwa Cliff, Alison stoi przy desce do prasowania. Rozpoczyna się długa rozmowa, z której dowiadujemy o licznych komplikacjach dotychczasowego życia małżonków. Poznajemy poglądy Jimmy'ego, sposób jego myślenia i postrzegania otaczającej rzeczywistości. Alison zachowuje się niezwykle spokojnie. Jest zrównoważona i cierpliwie znosi niewybredne zaczepki męża, dotyczące zarówno jej samej, jak i jej rodziny. Jimmy nie tyle atakuje żonę, co sytuację zewnętrzną, w której przyszło im żyć i otaczający świat, którego boi się i nienawidzi. W pewnym momencie Cliffa z Jimmym zaczynają tańczyć, a Jimmy z rozmysłem popycha Cliffa na deskę do prasowania i stojącą za nią Alison. Deska spada, Cliff przewraca się na Alison, a ta boleśnie parzy się rozgrzanym żelazkiem. Jimmy pospiesznie wychodzi z pokoju, a Cliff przytula i pociesza Alison, niczym wrażliwy i czuły kochanek. Alison, korzystając z nieobecności Jimmyego, wyznaje Cliffowi, że jest w ciąży i nie bardzo wie, co robić.
Do Alison dzwoni przyjaciółka z dzieciństwa, Helena Charles, która przyjechała ze swoim teatrem objazdowym na występy do miasta, Alison zaprasza ją do domu. Ponieważ przyjaciółka nie ma gdzie się zatrzymać, obiecuje jej, że znajdzie w pobliżu wolny pokój do wynajęcia .
Dwa tygodnie później. Helena mieszka w pokoju tuż obok mieszkania Porterów i pomaga Alison prowadzić gospodarstwo. Kobiety często wspominają przeszłość a Alison opowiada Helenie o swym dotychczasowym trudnym życiu z Jimmym. Pokazuje jej dwa pluszowe zwierzątka, które symbolizują ich oboje. Są to wiewiórka i niedźwiadek. Wiewiórka to oczywiście Alison, a niedźwiadek to Jimmy. Gdy pewnego dnia obie wybierają się do kościoła, fakt ten wywołuje zdziwienie i zaniepokojenie Jimmyego i Cliffa.
Z opowieści Heleny dowiadujemy się, że teatr objazdowy, w którym występowała, wyjechał z miasta już osiem dni temu, a ona zdecydowała się zostać, by jakoś uwolnić brzemienną Alison z rąk Jimmy'ego i odesłać do rodziców. Gdy Jimmy wyjeżdża na pogrzeb matki jednego ze swych przyjaciół z dzieciństwa, Helena, korzystając z jego nieobecności, wzywa ojca Alison. Pułkownik Redfern przyjeżdża z Londynu samochodem i zabiera córkę do domu. Prawie natychmiast po ich wyjeździe wraca Jimmy. Czyta pożegnalny list Alison. Teraz dopiero dowiaduje się od Heleny, że ma zostać ojcem. Choć początkowo udaje, że nie robi to na nim żadnego wrażenia, po chwili wybucha gniewem. Gdy Helena policzkuje go, osuwa się zemdlony na podłogę.
Kilka miesięcy później sytuacja wygląda niemal identycznie jak na początku, tylko miejsce Alison za deską do prasowania zajmuje Helena. Teraz ona jest z Jimmym. Alison mieszka z rodzicami. Cliff i Jimmy rozmawiają i bawią się niczym chłopcy. Niespodziewanie do pokoju wchodzi Alison. Ubrana jest w nieprzemakalny płaszcz, włosy ma w nieładzie, sprawia wrażenie osoby chorej. Jimmy mówi do Heleny: "Przyjaciółka do ciebie" - i wychodzi z pokoju.
Okazuje się, że Alison straciła poroniła. Zdaje sobie sprawę z tego, że jej powrót jest "w złym guście", ale nie potrafiła się powstrzymać od chęci zobaczenia Jimmy'ego. Helena pełna wyrzutów sumienia, że ukradła Alison męża, postanawia natychmiast wyjechać. Gdy do pokoju wraca Jimmy, zostaje sam na sam z Alison. Teraz okazuje się, że więcej ich łączy niż dzieli. Postanawiają jeszcze raz spróbować żyć razem, a w swym nowym życiu znów widzą się jako pluszowe zwierzątka, znów chcą być misiem i wiewiórką.
Ukryj streszczenie
