Obsada: 15 osób /11 mężczyzn, 4 kobiety/
Niedoba, autor "Rajskiej jabłonki", znów posłużył się chwytem swoiście pojętego folkloru, folkloru rodem z baśni czy ballady ludowej. Jeśli chciałoby się scharakteryzować ton, nastrój "Górlandii" poprzez analogię, należało by może powołać się na "Igraszki z diabłem" Drdy, choć owa ludowość u Niedoby wydaje się bardziej, by tak rzec, pretekstowa, formalna; jest wyraźnie tylko środkiem, cel zaś stanowi prezentacja przypowiastki o władzy i poddanych.
Akcja "Górlandii", napisanej syntetyczną gwarą, rozgrywa się w bajkowym państwie i bajkowym czasie, ale atmosfera owego kraju, owych czasów nie wydaje się tak zupełnie egzotyczna. Głównym bohaterem jest rezolutny wojak, Jurko Szkandera, który po 25 latach służby w armii powraca w rodzinne strony. Zatrzymuje się po drodze w małej wiosce i tam, w karczmie, dowiaduje się ze zgrozą, jakie to nędzne życie pędzą miejscowi wieśniacy uciskani przez grafa-tyrana, nękani głodem, prześladowani przez żandarmów. Jurko, bywały w szerokim świecie, gdzie żyje się lepiej, podrywa chłopów do buntu. Po zdemaskowaniu grafa jako uzurpatora odbywa się nad nim sąd i w trakcie tego zaimprowizowanego procesu ogarniają wojaka wątpliwości: chłopi, jak się okazuje, popadli w biedę przez własne pijaństwo, któremu folgowali okradając w dodatku grafa, shańbione rzekomo dziewki same pchały się na zamek, zbójcy, zresztą byli artyści /ślepy, głuchy i jąkała-kuternoga/ na nikogo nie zdołali by napaść, a żandarmom rzadko zdarzało się kogokolwiek aresztować.
Pojmany graf zostaje jednak wtrącony do lochu i Jurko rozpoczyna swe surowe, choć sprawiedliwe rządy. Ale okazuje się, że nikt tej sprawiedliwości, porządku i prawa nie potrzebuje; czarę przelewa próba wojaka, by zebrać pieniądze na odbudowę zrujnowanego zamku. Rozzłoszczeni chłopi, pragnący powrotu do hulanek i lenistwa, wypuszczają grafa z więzienia, Jurko zaś odstawiony zostaje na cesarski odwach.
Wiwaty radosnego tłumu i przemowę grafa przerywa huk, to spróchniałe podpory zamku jedna po drugiej walą się w gruzy.
Źródło: "Nowe sztuki"-biuletyn informacyjny Agencji Autorskiej nr 2/88
Ukryj streszczenie
