Apollo i Dziewczyna
Balet w 6 obrazach. Libretto: Światopełk Karpiński; muzyka: Ludomir Różycki; choreografia: Bronisława Niżyńska; scenografia: Władysław Daszewski.
Prapremiera: Paryż 26 XI 1937, Theatre Mogador, Balet Polski.
Premiera polska: Warszawa 8 IV 1938, Teatr Wielki, Balet Polski.
Osoby: Apollo - Kari Karnakoski; Bachantka - Olga Sławska; Zakonnik - Stanisław Cywiński; Mniszka - Zofia Grottówna; Król w roli Apollina - Stanisław Cywiński; Pasterka - Henryka Kamińska; Amor - Stanisław Miszczyk; Poeta - Zbigniew Kiliński; Primabalerina Opery Wiedeńskiej - Nina Juszkiewicz; Sportowiec - Jan Spur; Sportsmenka - Olga Sławska; Tancerz kabaretowy - Józef Marciniak; muzy, bachantki, satyry, fauny, mniszki, zakonnicy, aniołowie, damy i kawalerowie na dworze królewskim, goście w foyer Opery, marynarze, tancerki, publiczność na plaży.
Obraz 1. Starożytna Grecja. Balet rozpoczyna się tańcem muz; każda z nich wykonuje wariację, która symbolizuje sztukę jej przynależną. Muzy witają wchodzącego Apollina, lecz uwagę pięknego boga przyciąga wesoły pochód ku czci Bachusa. W tłumie tańczących bachantek, faunów i satyrów Apollo dostrzega jedną urodziwą i zalotną Bachantkę; urzeczony jej wdziękiem, przyłącza się do rozbawionej gromady i wyznaje Bachantce miłość (pas de deux Apollina i Bachantki).
Obraz 2. Średniowiecze. W surowym wnętrzu klasztoru Zakonnik maluje kolorowe witraże (grupa tancerek). Nagle spostrzega trzy pogrążone w modlitwie mniszki. Zachwycony urodą jednej z nich, porzuca swą pracę, by wielbić ziemskie piękno w postaci młodej istoty (pas de deux Zakonnika i Mniszki).
Obraz 3. Wiek XVIII. Teatr na dworze królewskim. W dworskim przedstawieniu baletowym występuje Król w roli Apollina (menuet). Z cokołu zstępuje Amor i wprowadza uroczą Pasterkę. Zniewolony jej urodą Król zwraca się do niej z wyrazami miłości (pas de deux Króla i Pasterki); zbliża się Amor (pas de trois) i łączy ich dłonie.
Obraz 4. Wiedeń, rok 1840. W foyer Opery Wiedeńskiej tłoczą się wielbiciele artystek baletu. Romantyczny Poeta składa w hołdzie Primabalerinie swe wiersze, a ona roztacza przed nim kuszącą wizję miłości (adagio Primabaleriny i Poety). Dokoła nich wirują w walcu zakochane pary.
Obraz 5. Wiek XX. Na nadmorskiej plaży popisują się tańcem młodzieńcy, lecz przewyższa ich swym mistrzowskim kunsztem Tancerz kabaretowy (wariacja Tancerza), któremu dzielnie sekundują dwie tancerki (pas de trois).
Obraz 6. Tłum wielbicieli wnosi na ramionach Sportowca, zwycięzcę olimpijskiego. Porzuca on jednak rozkosze sławy dla młodej, urodziwej Sportsmenki. Ich taniec (pas de deux) jest hymnem na cześć piękna, miłości i radości życia.
Balet "Apollo i Dziewczyna" (opatrzony na zagranicznych występach Baletu Polskiego tytułem "Apollon et la Belle") składa się z oddzielnych obrazów, z których każdy stanowi odrębną, zamkniętą całość. Łączy je wspólna myśl przewodnia: ukazanie wrażliwości mężczyzny na piękno kobiety, niezależnie od epoki i miejsca. Z koncepcji tej wynika różnorodność choreograficzna baletu, będącego przeglądem rozmaitych stylów tańca i muzyki, od greckich korowodów i bachanalii aż do tańców towarzyskich spod znaku jazzu.
"Apollo i Dziewczyna" stanowił jedną z pozycji pierwszego programu Baletu Polskiego i przedstawiany był w czasie jego występów w kraju i za granicą. Balet Różyckiego wystawił także w skróconej wersji Polski Zespół Tańca; chor. E. Papliński, sc. I. Lorentowicz, Warszawa 27 III 1961, Teatr Polski, w obs. W. Gruca (Apollo), K. Mazurówna (Dziewczyna). Próbę częściowego odtworzenia z pamięci oryginalnej wersji B. Niżyńskiej podjął dawny solista Baletu Polskiego, Z. Kiliński, sc. I. Konarzewska, Łódź 25 IV 1978, Teatr Wielki, w obs. J. Piętka (Apollo, Zakonnik, On, Chłopiec), L. Kowalska (Bogini, Dziewczyna), E. Wycichowska (Mniszka, Ona), B. Jankowski (Bachus), Z. Sobis (Amorek).
Program premierowego występu Baletu Polskiego w Paryżu z okazji Międzynarodowej Wystawy Techniki i Sztuki zawierał również, oprócz "Baśni krakowskiej", "Koncertu e-moll" Chopina i "Pieśni o ziemi", jednoaktowy obrazek baletowy "Wezwanie" (z francuskim tytułem "Le Rappel") do "Concertina" B. Woytowicza; chor. B. Niżyńska, sc. W. Borowski. W ówczesnej prasie polskiej balet ten występuje niekiedy pod tytułem "Powrót". Jest to bowiem historia młodego szlachcica polskiego z XVIII w., który wraca do kraju przesiąknięty modą francuską, a pod wpływem podpatrzonej sceny zalotów młodej pary wieśniaków zmienia upodobania i na własnym weselu z Polką wytańcowuje żwawo mazura. Treść ta podbudowana została muzyką, której polski charakter kształtuje się stopniowo; w ostatniej części tematy, nie mające początkowo charakteru polskiego, powracają już w ludowej szacie rytmicznej. Jako para szlachecka wystąpili N. Juszkiewicz i J. Spur, jako para chłopska - O. Glinkówna i Z. Kiliński.
Obaj kompozytorzy, Różycki i Woytowicz, otrzymali przyznawane na Wystawie złote medale za muzykę baletową.
Źródło: Przewodnik Baletowy Irena Turska, PWM 1997
Ukryj streszczenie
