Przedstawienia

Czas akcji: początek XX w.
Miejsce akcji: sypialnia damy.
Obsada: 3 role kobiece.
Druk: "Dialog" nr 6/1959; Jean Genet "Teatr", PIW, Warszawa 1970.

Dramat w jednym akcie.

Pod nieobecność Pani dwie pokojówki, siostry Claire i Solange, inscenizują grę w panią i pokojówki, żeby odreagować zaznane od Pani w rzeczywistości upokorzenia. Claire odgrywa rolę Pani, Solange - rolę Claire. Solange parzy ziółka, podaje suknie, Claire wkłada je, nakłada na policzki puder i róż Pani, używa jej szminki, powtarza jej słowa i gesty. Claire w roli Pani jest kapryśna, lży i poniża pokojówkę. Solange, choć na początku jest usłużna i prawi Pani komplementy, nie pozostaje jej dłużna - kategorycznie każe grającej rolę Pani Claire włożyć szkarłatną suknię zamiast białej, o którą tamta prosiła. Zbliżając się do Pani (czyli Claire), zachowuje się tak, jakby chciała ją uderzyć. Próbuje ją też szantażować - wie, że Pani rzekomo złożyła donos na policji na swojego kochanka. Claire w roli Pani zachowuje się tak, by Solange w roli Claire mogła odczuć satysfakcję - nie wypiera się, boi się, że pokojówka sposobi się do odwetu za czas służby.
Grę przerywa dzwonek budzika. Obawiając się, że Pani może wrócić każdej chwili, pokojówki zaczynają gorączkowo sprzątać. Odkładają na miejsce rzeczy Pani, próbują zatrzeć ślady zabawy. Solange ma za złe Claire, że nie dokończyły gry - pokojówka nie zabiła swojej mocodawczyni. Claire zarzuca siostrze, że w czasie gdy "odprawiały obrzęd", Solange nastawała na jej życie. Solange nie wypiera się, mówi, że chciała siostrę "wyzwolić". Solange i Claire powtarzały tę grę wielokrotnie, zmieniając się rolami. Poprzedniego dnia, grając Panią, Solange włożyła białą suknię. Pokojówki nienawidzą Pani i uknuły przeciwko niej spisek. Claire włamała się do sekretarzyka Pani i znalazła dokumenty, które rzekomo obciążały Pana, jej kochanka. Wysłała anonimowe listy, doprowadzając do jego aresztowania. Solange miała udusić Panią we śnie, ale nie zdobyła się na to, toteż Claire wyrzuca Solange tchórzostwo. Pokojówki postanawiają otruć Panią rozpuszczonymi w ziółkach dziesięcioma tabletkami gardenalu. Nie mogą znieść wstydu i poniżenia, alw spodziewają się także spadku.
Dzwoni Pan, który został zwolniony z aresztu i prosi o przekazanie wiadomości Pani - będzie na nią czekał w restauracji "Bilboquet". Wraca Pani, ale pokojówki nie przekazują jej wiadomości. Claire parzy ziółka, dodając gardenalu. Pani postanawia zrezygnować z wszelkich przyjemności, przekonana, że jej kochanek został zamknięty w zimnej celi i śpi na sianie. Pokojówki uspokajają ją, nieudolnie próbując ukryć swój udział w aresztowaniu Pana. Pani zaczyna coś podejrzewać, znajduje też ślady zabawy służących. Postanawia jednak zrezygnować ze swoich toalet i zaczyna rozdawać je pokojówkom; mimo zachęty ze strony sióstr Pani nie pije ziółek. Claire przypadkiem zdradza, że Pan telefonował. Pani jest tak podekscytowana i zdumiona nieoczekiwanym obrotem wydarzeń, że nie ma pretensji do służących; posyła Solange po taksówkę. Rezygnuje z ascetycznego trybu życia, zabiera futro, które wcześniej podarowała Solange i wybiega, nie wypiwszy rumianku.
Pokojówki boją się, że gdy Pani spotka się z Panem prawda wyjdzie na jaw - Claire zostanie zdemaskowana jako autorka anonimów. Solange wyrzuca siostrze, że nie zmusiła Pani do wypicia ziółek, że nie wlała ich jej do gardła choćby przemocą. Pokojówki myślą o ucieczce, nie mają jednak pieniędzy, a Claire nie chce kraść pieniędzy Pani. Podejmują na nowo grę. Claire wciąż jest Panią, Solange gra najpierw Claire, a potem siebie. Co chwilę wychodzą z rol. Claire nalega, by Solange opuściła "preludium" i przeszła od razu do obelg. Solange staje się groźna, popycha siostrę tak mocno, że Claire osuwa się na podłogę. Znów mówi, że chce ją "wyzwolić", a zarazem "wyprawić siebie na śmierć". Wyobraża sobie pogrzeb siostry i siebie w roli słynnej morderczyni. Po chwili przerywa grę, ale wtedy podejmuje ją Claire. Jako Pani żąda, by Solange podała jej ziółka. Solange wzdraga się, ale Claire przekonuje, że obie są już "na drugim brzegu" i że zawsze będzie z siostrą, także w więzieniu. Podejmują grę - Claire jako Pani wypija ziółka z gardenalem.

Ukryj streszczenie